ಶಕ್ತಿಪೀಠಗಳು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಪವಿತ್ರ ದೇವಾಲಯಗಳಾಗಿವೆ, ಇದನ್ನು ಆದಿಶಕ್ತಿ ಅಥವಾ ಪರಮ ಶಕ್ತಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಹಾಗು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ,ನೇಪಾಳ,ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಟಿಬೆಟ್ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಹೀಗೆ ಹರಡಿರುವ 51 ಅಂತಹ ಶಕ್ತಿಪೀಠಗಳು ಇವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಪಾರ್ವತಿಯ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕೆಲವು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಸಂಗತಿಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ. ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಕಂಡುಬರುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೇವಾಲಯವು ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಇತಿಹಾಸ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಕ ತಾಣಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ದಂತಕಥೆ: ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಶಿವನ ಪತ್ನಿ ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಮರ್ತ್ಯ ರೂಪವನ್ನು (ಸತಿ) ತ್ಯಜಿಸಿ ಹೋಮಾಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ ನಂತರ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕೋಪದಿಂದ 51 ತುಂಡುಗಳಾಗಿ ಹರಿದುಹೋದಳು. ಈ 51 ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಮರೆಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ತುಂಡನ್ನು ಶಕ್ತಿಪೀಠವಾಗಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸತಿಯ ದೇಹವನ್ನು ೫೧ ತುಂಡುಗಳಾಗಿ ಹರಿದು ಹಾಕಿದ ಕಥೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಯಾಗಿದೆ. ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಸತಿಯು ಬ್ರಹ್ಮನ ಮಗನಾದ ದಕ್ಷ ಪ್ರಜಾಪಿತನ ಮಗಳು. ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಅಸಮ್ಮತಿಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಅವಳು ಶಿವನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಿದ್ದಳು, ಆದರೆ ಅವಳ ತಂದೆ ಶಿವನನ್ನು ತನ್ನ ಮಹಾನ್ ಯಜ್ಞ ಸಮಾರಂಭಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದನು.
ಸತಿ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಕೃತ್ಯಗಳಿಂದ ತೀವ್ರವಾಗಿ ನೊಂದಳು ಮತ್ತು ತನ್ನ ತಂದೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಯಜ್ಞಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದಳು. ಶಿವನು ಅವಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ,ಶಿವನ ಮಾತು ಮೀರಿ ತನ್ನ ತಂದೆ ದಕ್ಷ ಪ್ರಜಾಪತಿಯ ಆಹ್ವಾನವಿಲ್ಲದೆ ಸತಿ ಯಜ್ಞಕ್ಕೆ ಹೋದಳು. ದಕ್ಷನು ಎಲ್ಲಾ ಅತಿಥಿಗಳ ಮುಂದೆ ಸತಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಮತ್ತುಅವಳ ಪತಿಯಾದ ಶಿವನನ್ನು ಅವಮಾನಿಸಿದನು. ತನ್ನ ಪತಿ ಮತ್ತು ತನಗೆ ಆದ ಅವಮಾನವನ್ನು ಸಹಿಸಲಾಗದೆ, ಅವನ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಲು ಯಜ್ಞದ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಸುಟ್ಟುಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದಳು. ಈ ಘಟನೆಯು ದಕ್ಷನ ಯಜ್ಞ (ತ್ಯಾಗ) ನಾಶಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಸತಿಯ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.
ಸತಿಯ ಮರಣದಿಂದ ದುಃಖಿತನಾದ ಶಿವನು “ತಾಂಡವ” ಅಥವಾ “ದಕ್ಷಿಣಾಚಾರ” ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕೋಪದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಸತಿಯ ಸುಟ್ಟ ದೇಹವನ್ನು ತನ್ನ ಹೆಗಲ ಮೇಲೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ವಿಶ್ವ ಪರ್ಯಟನೆಗೆ ಹೊರಡುತ್ತಾನೆ. . ಇದು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಅಸಮತೋಲನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.ಇದನ್ನು ಕಂಡ ದೇವರುಗಳು ಅವನ ನೃತ್ಯದಿಂದ ಭಯಭೀತರಾದರು ಮತ್ತು ಶಿವನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಬೇಡಿಕೊಂಡರು. ನಂತರ ದೇವರುಗಳು ಶಿವನನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸಲು,ಶಿವನ ಕೋಪದಿಂದ ವಿಶ್ವವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೊರೆ ಹೋದರು.ವಿಷ್ಣು ತನ್ನ ಸುದರ್ಶನ ಚಕ್ರವನ್ನು (ದೈವಿಕ ಚಕ್ರ) ಬಳಸಿ ಸತಿಯ ದೇಹವನ್ನು ತುಂಡುಗಳಾಗಿ ಕತ್ತರಿಸಿದನು. ಶಿವನು ದುಃಖದಿಂದ ಸತಿಯ ಸುಟ್ಟದೇಹವನ್ನು ಹೇಗಲ ಮೇಲೆ ಹೋತ್ತು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಅಲೆದಾಡುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಸತಿಯ ದೇಹದ ತುಂಡುಗಳು ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಗೆ ಬಿದ್ದವು, ಇವು ಶಕ್ತಿ ಪೀಠಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪವಿತ್ರ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸ್ಥಳವು ಸತಿದೇವಿಯ ದೇಹದ ಒಂದೊಂದು ಭಾಗ, ಅವಳ ಆಭರಣಗಳು,ಅವಳ ಬಟ್ಟೆಗಳು ಬಿದ್ದ ಸ್ಥಳವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.
ಹಿರಣ್ಯ ವರ್ಣ ಮಹಾದೇವಿ ದೇವಾಲಯ : ಕೇರಳ, ಭಾರತ. ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ದೇವಾಲಯವು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಬಾಣವು ಪಾರ್ವತಿಯ ದೇಹವನ್ನು ಚುಚ್ಚಿ 51 ತುಂಡುಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಿದ ಸ್ಥಳ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
51 ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಕ್ತಿಪೀಠಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಇಲ್ಲಿದೆ:
- ಕಾಮಾಖ್ಯ ದೇವಾಲಯ : ಗುವಾಹಟಿ, ಅಸ್ಸಾಂ, ಭಾರತ. (ಜನನಾಂಗದ ಅಂಗ) ಈ ಪ್ರಾಚೀನ ದೇವಾಲಯವು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯ ಸೃಜನಶೀಲ ಶಕ್ತಿಯ ಸ್ಥಾನ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಮಹಿಷಾಸುರಮರ್ದಿನಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಕೊಲ್ಹಾಪುರ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತ. (ಮೂರನೇ ಕಣ್ಣು)
- ಶ್ರೀ ಶಾರದಾ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿಪೀಠ : ಸತ್ನಾ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ , ಭಾರತ. (ಕಂಠಹಾರ) ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯ ದೈವಿಕ ಶಕ್ತಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಪವಿತ್ರ ದೇವಾಲಯ.
- ಕಾಳಿಘಾಟ್ ಕಾಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಭಾರತ. (ಬಲ ಕಾಲ್ಬೆರಳುಗಳು)
- ದೇವಿ ತ್ರಿಪುರ ಸುಂದರಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : (ಮಾತಾಬರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ) ಉದಯ್ ಪುರ, ತ್ರಿಪುರ, ಭಾರತ. (ಬಲಗಾಲು)
- ವಿಶಾಲಾಕ್ಷಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ವಾರಣಾಸಿ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ. (ಕಿವಿಯೋಲೆಗಳು)
- ನೈನಾ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ನೈನಿತಾಲ್, ಉತ್ತರಾಖಂಡ , ಭಾರತ. (ಎಡ ಕಣ್ಣು)
- ಕಾಮಾಕ್ಷಿ ಅಮ್ಮನ್ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಕಾಂಚೀಪುರಂ, ತಮಿಳುನಾಡು ,ಭಾರತ. (ಹೊಕ್ಕುಳ)
- ಅಂಬಾಜಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಅಂಬಾಜಿ, ಗುಜರಾತ್, ಭಾರತ. (ಹೃದಯ)
- ಜ್ವಾಲಾ ದೇವಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಕಂಗ್ರಾ ಕಣಿವೆ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ. (ನಾಲಿಗೆ)
- ತಾರಾತರಿಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಬ್ರಹ್ಮಪುರ, ಒಡಿಶಾ , ಭಾರತ. (ಮೈದೊಡ್ಡುಗಳು)
- ಬಿಮಲಾ ದೇವಾಲಯ : ಪುರಿ, ಒಡಿಶಾ , ಭಾರತ. (ಪಾದಗಳು)
- ಕಂಕಲಿತಲಾ ದೇವಾಲಯ : ಬಿರ್ಭುಮ್, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಭಾರತ. (ಸೊಂಟ ಅಥವಾ ಶ್ರೋಣಿಯ ಅಸ್ಥಿಪಂಜರ)
- ಶಾಕಂಬರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಸಂಭಾರ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ , ಭಾರತ. (ತಲೆ)
- ಸುಗಂಧ ಶಕ್ತಿಪೀಠ : ಶಿಕಾರ್ಪುರ್, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ. (ಮೂಗು)
- ಶ್ರೀನಾಕ್ಷಿ ಶಕ್ತಿಪೀಠ : ಕರೂರ್ ಹತ್ತಿರ, ತಮಿಳುನಾಡು , ಭಾರತ. (ಕೆನ್ನೆ)
- ಭ್ರಮರೀ ದೇವಾಲಯ : ನಾಸಿಕ್, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ , ಭಾರತ. (ತೊಡೆಯ ಕೆಳಭಾಗ)
- ಬೈದ್ಯನಾಥ ಜಯದುರ್ಗಾ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಜಾರ್ಕಂಡ್, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತ. (ಬಲ ತೊಡೆ)
- ಕೊಟ್ಟಾರಿ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : (ಹಿಂಗ್ಲಾಜ್ ಮಾತಾ ದೇವಾಲಯ) ಬಲೂಚಿಸ್ತಾನ್, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ (ತಲೆಯ ಮೇಲ್ಭಾಗ / ಬ್ರಹ್ಮರಂಧ್ರ)
- ವೈಷ್ಣೋದೇವಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಭಾರತ. (ತಲೆಬುರುಡೆ)
- ಕನ್ಯಾಶ್ರಮ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ, ತಮಿಳುನಾಡು , ಭಾರತ. (ಬೆನ್ನುಮೂಳೆ)
- ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿಪೀಠ : (ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ) ಮೈಸೂರು, ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತ. (ಕೂದಲು)
- ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿದೇವಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಕೊಲ್ಲಾಪುರ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತ. (ಬಲ ಕಣ್ಣು)
- ತುಳಜಾ ಭವಾನಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ತುಳಜಾಪುರ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತ. (ಬಲ ಭುಜ)
- ದೇವಿ ಅವಂತಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಉಜ್ಜೈನಿ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ. (ಮೊಣಕೈ)
- ಕಾಲ್ ಮಾಧವ್ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಅಮರ್ ಕಂಟಕ್, ಶಾದೋಲ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ. (ಬಲಗೈ)
- ದೇವಿ ನರ್ಮದಾ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಶೋಂಡೇಶ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ. (ಬಲ ಪೃಷ್ಠ)
- ಸಪ್ತಶೃಂಗಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ವಾಣಿ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಭಾರತ. (ಬಲಗೈ)
- ಶೋಂದೇಶ್ ದೇವಾಲಯ : ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಮಿಡ್ನಾಪುರದ ಹತ್ತಿರ, ಭಾರತ. (ಮೂಳೆಗಳು)
- ಜೋಗುಲಾಂಬಾ ದೇವಾಲಯ : ಆಲಂಪುರ್, ತೆಲಂಗಾಣ, ಭಾರತ. (ಮೇಲಿನ ಹಲ್ಲುಗಳು)
- ಬ್ರಹ್ಮರಾಂಬ ದೇವಾಲಯ : ಶ್ರೀಶೈಲಂ, ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ. (ಕುತ್ತಿಗೆ)
- ಮಿಥಿಲಾ ಶಕ್ತಿಪೀಠ : ಜನಕಪುರ, ನೇಪಾಳ. (ಎಡ ಭುಜ)
- ಬಹುಲ ಶಕ್ತಿಪೀಠ : ಕೇತುಗ್ರಾಮ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಭಾರತ. (ಎಡಗೈ)
- ಮಂಗಳ ಗೌರಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಗಯಾ, ಬಿಹಾರ , ಭಾರತ. (ಬಲ ಸ್ತನ)
- ಕಾತ್ಯಾಯನಿ ಶಕ್ತಿಪೀಠ : ವೃಂದಾವನ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ,ಭಾರತ. (ಕೂದಲು)
- ಲಲಿತಾ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಸೀತಾಪುರ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ಭಾರತ. (ಬೆರಳು)
- ಭದ್ರಕಾಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ, ಹರಿಯಾಣ, ಭಾರತ. (ಮೊಣಕೈ)
- ಮಹಾಕಾಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಉಜ್ಜಯಿನಿ, ತೆಲಂಗಾಣ, ಭಾರತ. (ಮೇಲಿನ ತುಟಿ)
- ಶಾಕಂಬರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ : ಸಂಭಾರ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ , ಭಾರತ. (ತಲೆ)
- ಭವಾನಿ ದೇವಿ : ಚಿತ್ತಾಗಾಂಗ್‌, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ. (ಬಲ ತೋಳು )
- ಮಹಾಮಾಯಾ ಶಕ್ತಿಫೀಠ : ಅಮರ್ ನಾಥ್, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಭಾರತ. (ಗಂಟಲು)
- ಗಂಡಕಿ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿಫೀಠ : ಮುಕ್ತಿನಾಥ್, ನೇಪಾಳ. (ಬಲ ಕೆನ್ನೆ)
- ದಾಕ್ಷಾಯಣಿ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿಪೀಠ : ಮಾನ್ಸಾ, ಟಿಬೆಟ್. ( ಬಲ ಅಂಗೈ)
- ಮಹಿಷಾಸುರಮರ್ದಿನಿ : ಬಿರ್ಭೂಮ್, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಭಾರತ. (ಹುಬ್ಬುಗಳ ನಡುವಿನ ತಲೆಯ ಭಾಗ)
- ಗುಹ್ಯೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಕಠ್ಮಂಡು, ನೇಪಾಳ. (ಎರಡು ಮಂಡಿಗಳು)
- ದೇವಿ ವಾರಾಹಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಪಂಚಸಾಗರ್, ವಾರಣಾಸಿ, ಭಾರತ. (ಕೆಳ ದವಡೆ)
- ಸಾವಿತ್ರಿ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಥಾನೇಶ್ವರ್, ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ, ಹರಿಯಾಣ, ಭಾರತ. (ಹಿಮ್ಮಡಿ)
- ತ್ರಿಪುರ್ ಮಾಲಿನಿ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿಪೀಠ : ಜಲಂಧರ್, ಪಂಜಾಬ್, ಭಾರತ. (ಎಡ ಸ್ತನ)
- ದೇವಿಗಾಯತ್ರಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಮಣಿಬಂಧ್, ಪುಷ್ಕರ್, ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಭಾರತ. (ಎರಡು ಮಣಿಕಟ್ಟುಗಳು)
- ಜಯಂತಿ ದೇವಿ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ : ಜೈಂತಿಯಾ ಹಿಲ್ಸ್, ಮೇಘಾಲಯ, ಭಾರತ. (ಎಡ ತೊಡೆ)
- ನಾಗಪೋಷಿಣಿ ದೇವಿ : ಉತ್ತರ ಶ್ರೀಲಾಂಕ. (ಪಾದದ ಮೇಲ್ಬಾಗ )
EN 
KN
Good information